Poznanie tych cech może pomóc ci dostrzec czerwone flagi bezpodstawnej teorii spiskowej i miejmy nadzieję, że zbudujesz opór przed tym, że zostaniesz przyłapany na tego rodzaju myśleniu.
Film z teorią spiskową "Plandemic" niedawno stał się wirusowy. Pomimo tego, że został usunięty przez YouTube i Facebook, nadal jest przesyłany i oglądany miliony razy. Film jest wywiadem z teoretyczką spiskową Judy Mikovits, zhańbioną byłą badaczką wirusologii , która uważa, że pandemia COVID-19 opiera się na ogromnym oszustwie, w celu czerpania zysków ze sprzedaży szczepionek.
Film jest pełen dezinformacji i teorii spiskowych. Wiele wysokiej jakości weryfikacji faktów i obaleń zostało opublikowanych przez renomowane media, takie jak Science, Politifact i FactCheck.
Jako uczeni, którzy badają, jak przeciwdziałać dezinformacji naukowej i teoriom spiskowym, wierzymy, że warto również ujawnić techniki retoryczne stosowane w "Plandemice". Jak opisujemy w naszym Podręczniku teorii spiskowych i Jak rozpoznać teorie spiskowe COVID-19, istnieje siedem charakterystycznych cech myślenia spiskowego. "Plandemic" oferuje podręcznikowe przykłady ich wszystkich.
Poznanie tych cech może pomóc ci dostrzec czerwone flagi bezpodstawnej teorii spiskowej i miejmy nadzieję, że zbudujesz opór przed tym, że zostaniesz przyłapany na tego rodzaju myśleniu. Jest to ważna umiejętność, biorąc pod uwagę obecny wzrost teorii spiskowych napędzanych pandemią.
Siedem cech myślenia konspiracyjnego. (John Cook CC BY-ND)
1. Sprzeczne przekonania
Zwolennicy teorii spiskowych są tak zaangażowani w niewiarę w oficjalne konto, że nie ma znaczenia, czy ich system wierzeń jest wewnętrznie sprzeczny. Film "Plandemic" przedstawia dwie fałszywe historie o pochodzeniu koronawirusa. Twierdzi, że SARS-CoV-2 pochodzi z laboratorium w Wuhan – ale także twierdzi, że każdy ma już koronawirusa z poprzednich szczepień, a noszenie masek aktywuje go. Wiara w obie przyczyny jest wzajemnie niespójna.
2. Nadrzędne podejrzenie
Zwolennicy teorii spiskowych są w przeważającej mierze podejrzliwi wobec oficjalnego konta. Oznacza to, że wszelkie dowody naukowe, które nie pasują do teorii spiskowej, muszą zostać sfałszowane.
Ale jeśli uważasz, że dane naukowe są sfałszowane, prowadzi to do króliczej nory wiary, że każda organizacja naukowa publikująca lub popierająca badania zgodne z "oficjalnym kontem" musi być w spisku. W przypadku COVID-19 obejmuje to Światową Organizację Zdrowia, amerykańskie Centra Kontroli i Zapobiegania Chorobom, Agencję ds. Żywności i Leków, Anthony Fauci… Zasadniczo każda grupa lub osoba, która faktycznie wie cokolwiek o nauce, musi być częścią spisku.
3. Niecne intencje
W teorii spiskowej zakłada się, że spiskowcy mają złe motywy. W przypadku "Plandemic" nie ma ograniczeń co do nikczemnych intencji. Film sugeruje, że naukowcy, w tym Anthony Fauci, zaprojektowali pandemię COVID-19, spisek, który polega na zabiciu setek tysięcy ludzi za potencjalnie miliardy dolarów zysku.
4. Przekonanie, że coś jest nie tak
Zwolennicy teorii spiskowych mogą czasami porzucić określone idee, gdy stają się one nie do utrzymania. Ale te poprawki zwykle nie zmieniają ich ogólnego wniosku, że "coś musi być nie tak" i że oficjalne konto opiera się na oszustwie.
Kiedy filmowiec "Plandemic" Mikki Willis został zapytany, czy naprawdę wierzy, że COVID-19 został celowo rozpoczęty dla zysku, jego odpowiedź brzmiała: "Nie wiem, aby było jasne, czy jest to celowa lub naturalnie występująca sytuacja. Nie mam pojęcia".
Nie ma pojęcia. Wszystko, co wie na pewno, to to, że coś musi być nie tak: "To zbyt podejrzane".
5. Prześladowana ofiara
Zwolennicy teorii spiskowych uważają się za ofiary zorganizowanych prześladowań. "Plandemic" jeszcze bardziej zwiększa prześladowaną ofiarę, charakteryzując całą populację świata jako ofiary ogromnego oszustwa, które jest rozpowszechniane przez media, a nawet przez nas samych jako nieświadomych wspólników.
Jednocześnie zwolennicy teorii spiskowych postrzegają siebie jako odważnych bohaterów walczących ze złoczyńcami spiskowcami.
6. Immunitet dowodowy
Tak trudno jest zmienić zdanie zwolennika teorii spiskowych, ponieważ jego teorie są samouszczelniające. Nawet brak dowodów na teorię staje się dowodem na teorię: powodem, dla którego nie ma dowodu na spisek, jest to, że spiskowcy wykonali tak dobrą robotę, ukrywając to.
7. Reinterpretacja losowości
Zwolennicy teorii spiskowych widzą wzorce wszędzie – chodzi o łączenie kropek. Zdarzenia losowe są reinterpretowane jako spowodowane przez spisek i wplecione w szerszy, wzajemnie powiązany wzór. Wszelkie połączenia są przesiąknięte złowrogim znaczeniem.
Na przykład film "Plandemic" sugestywnie wskazuje na finansowanie amerykańskiego Narodowego Instytutu Zdrowia, które trafiło do Wuhan Institute of Virology w Chinach. Dzieje się tak pomimo faktu , że laboratorium jest tylko jednym z wielu międzynarodowych współpracowników w projekcie, który miał na celu zbadanie ryzyka przyszłych wirusów wyłaniających się z dzikiej przyrody.
Poznanie wspólnych cech myślenia konspiracyjnego może pomóc w rozpoznaniu i przeciwstawieniu się teoriom spiskowym.
Krytyczne myślenie jest antidotum
Jak badamy w naszym Podręczniku teorii spiskowych, istnieje wiele strategii, których możesz użyć w odpowiedzi na teorie spiskowe.
Jednym z podejść jest zaszczepienie siebie i swoich sieci społecznościowych poprzez identyfikację i przywołanie cech myślenia spiskowego. Innym podejściem jest "poznawcze wzmocnienie" ludzi, poprzez zachęcanie ich do analitycznego myślenia. Antidotum na myślenie spiskowe jest krytyczne myślenie, które obejmuje zdrowy sceptycyzm wobec oficjalnych relacji przy jednoczesnym dokładnym rozważeniu dostępnych dowodów.
Zrozumienie i ujawnienie technik teoretyków spiskowych jest kluczem do zaszczepienia siebie i innych przed wprowadzeniem w błąd, zwłaszcza gdy jesteśmy najbardziej bezbronni: w czasach kryzysów i niepewności.
[Poznaj fakty na temat koronawirusa i najnowsze badania. Zapisz się do newslettera The Conversation.]
John Cook, adiunkt naukowy, Center for Climate Change Communication, George Mason University; Sander van der Linden, dyrektor, Cambridge Social Decision-Making Lab, University of Cambridge; Stephan Lewandowsky, Katedra Psychologii Poznawczej, Uniwersytet w Bristolu, i Ullrich Ecker, profesor nadzwyczajny kognitywistyki, University of Western Australia
Ten artykuł został ponownie opublikowany z The Conversation na licencji Creative Commons. Przeczytaj oryginalny artykuł.
